Partnerstwo publiczno-prywatne (ppp)

Partnerstwo publiczno-prywatne w szerokim rozumieniu w zdefiniowanym w aktach prawa UE oraz dokumentach instytucji UE, definiowane jest jako partnerstwo sektora publicznego i prywatnego mające na celu realizację przedsięwzięć lub świadczenie usług, tradycyjnie dostarczanych przez sektor publiczny. Współpraca ta opiera się na założeniu, iż każda ze stron jest w stanie wywiązać się z własnych, powierzonych jej zadań sprawniej niż druga strona. Strony w ten sposób uzupełniają się, zajmując się w ramach partnerstwa właśnie tą częścią wspólnego zadania, którą wykonują najlepiej. Dzięki podziałowi zadań, odpowiedzialności i ryzyka w ramach ppp osiąga się najbardziej efektywny ekonomicznie sposób tworzenia infrastruktury i dostarczania usług publicznych.

Każda ze stron czerpie przy tym ze współpracy własne korzyści – proporcjonalne do swego zaangażowania. Wobec powyższego, wśród kluczowych elementów współpracy w ramach partnerstwa publiczno-prywatnego wymienić należy:

• współpracę sektora publicznego z sektorem prywatnym;
• umowny charakter (w ramach stosunku cywilnoprawnego);
• charakter celowy: realizacja przedsięwzięć (budowa infrastruktury, dostarczanie usług) tradycyjnie wykonywanych przez stronę publiczną;
• optymalny podział zadań;
• podział ryzyk;
• obustronną korzyść.

W literaturze, jako element charakterystyczny dla ppp, wymieniana jest dość często długoterminowość kontraktów. Nierzadko umowy typu ppp zawierane są na 30 lat bądź dłużej (jeden z pierwszych tego typu kontraktów w Polsce zawarto na 70 lat).

Pod względem formalnoprawnym nie ma ograniczeń branżowych dotyczących formuły ppp, niemal wszystkie zadania publiczne, szczególnie z zakresu usług użyteczności publicznej mogą być przedmiotem współpracy.

Partnerstwo publiczno-prywatne stosowane jest zarówno w krajach europejskich, jak i na całym świecie.

Na mocy regulacji obowiązujących w Polsce, partnerstwo publiczno-prywatne (w sensie wąskim) to:

• Współpraca przebiegająca na podstawie umowy
  • zawartej w trybie konkurencyjnym (tryb stosowny dla udzielenia zamówienia publicznego lub wyboru koncesjonariusza),
  • dotycząca realizacji zadania publicznego,
  • w ramach której podmiot publiczny i partner prywatny dzielą się zadaniami i związanymi z ich realizacją ryzkami,
  • w taki sposób, aby przedsięwzięcie, które wspólnie realizują było zrealizowane jak najefektywniej
  • przy uwzględnieniu całego cyklu życia jego realizacji.
• Najistotniejsze we współpracy typu PPP, są ryzyka związane z etapem budowy oraz ryzyko dostępności i ryzyko ekonomiczne związane z realizacją przedsięwzięcia co determinuje mechanizm wynagradzania strony prywatnej.

W Polsce, podobnie jak w pozostałych krajach UE, koncesje na roboty budowlane lub usługi są częścią systemu partnerstwa publiczno-prywatnego:

Zapoznaj się z regulacjami:

Regulacje polskie:

• Polityka Rządu w zakresie rozwoju partnerstwa publiczno-prywatnego "Polityka PPP” jest pierwszą rządową kompleksową wizją rozwoju partnerstwa publiczno-prywatnego w Polsce. Jej głównym celem jest zwiększenie skali i efektywności inwestycji realizowanych w formule PPP.
• Ustawa z dnia 19 grudnia 2008 r. o partnerstwie publiczno-prywatnym Ustawa z 19 grudnia 2008 r. o partnerstwie publiczno-prywatnym określa zasady współpracy podmiotu publicznego i partnera prywatnego w ramach partnerstwa publiczno-prywatnego, którego przedmiotem  jest wspólna realizacja przedsięwzięcia oparta na podziale zadań i ryzyk pomiędzy podmiotem publicznym i partnerem prywatnym.
• The English version of the Act on Public Private Partnership of the 19th of December 2008
• Ustawa z dnia 21 października 2016 r. o umowie koncesji na roboty budowlane lub usługi określa prawne i proceduralne aspekty zawierania umów koncesji na roboty budowlane lub usługi, środki ochrony prawnej oraz organy właściwe w sprawach uregulowanych w ustawie.
• Ustawa z dnia 11 września 2019 r. Prawo zamówień publicznych Ustawa z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych określa zasady i tryb udzielania zamówień publicznych, środki ochrony prawnej, kontrolę udzielania zamówień publicznych oraz organy właściwe w sprawach uregulowanych w ustawie.
• Ustawa o finansach publicznych z dnia 27 sierpnia 2009 r. Ustawa określa m. in. zakres sektora finansów publicznych, formy prawne jednostek tego sektora, zasady gospodarki finansowej tych jednostek, zasady i tryb kontroli finansowej i audytu wewnętrznego jednostek sektora finansów publicznych, zakres przedmiotowy finansów publicznych, sposoby zapewnienia realizacji jawności i przejrzystości finansów publicznych, procedury ostrożnościowe i sanacyjne w sytuacji zagrożenia nadmiernym wzrostem długu publicznego.
• Ustawa z dnia 20 grudnia 1996 r. o gospodarce komunalnej Ustawa określa zasady i formy gospodarki komunalnej jednostek samorządu terytorialnego, polegające na wykonywaniu przez te jednostki zadań własnych, w celu zaspokojenia zbiorowych potrzeb wspólnoty samorządowej.
• Ustawa z dnia 27 października 1994 r. o autostradach płatnych oraz o Krajowym Funduszu Drogowym Ustawa określa warunki przygotowania budowy, finansowania budowy, zasady przeprowadzania postępowania przetargowego na budowę i eksploatację albo wyłącznie eksploatację autostrad płatnych, zwanych dalej "autostradami", zasady zawierania umów o budowę i eksploatację albo wyłącznie eksploatację autostrad, a także organy właściwe w tych sprawach. 
• Ustawa z 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami Ustawa określa zasady: gospodarowania nieruchomościami stanowiącymi własność Skarbu Państwa oraz własność jednostek samorządu terytorialnego, podziału nieruchomości, scalania i podziału nieruchomości; pierwokupu nieruchomości; wywłaszczania nieruchomości i zwrotu wywłaszczonych nieruchomości; udziału w kosztach budowy urządzeń infrastruktury technicznej; wyceny nieruchomości oraz działalności zawodowej, której przedmiotem jest gospodarowanie nieruchomościami.
• Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 11 lutego 2015 r. w sprawie rodzajów ryzyka oraz czynników uwzględnianych przy ich ocenie
• Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 28 grudnia 2011 r. w sprawie szczegółowego sposobu klasyfikacji tytułów dłużnych zaliczanych do państwowego długu publicznego
• Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 11 stycznia 2022 r. w sprawie sprawozdawczości budżetowej
• Rozporządzenie Ministra Finansów, Funduszy i Polityki Regionalnej z dnia 17 grudnia 2020 r. w sprawie sprawozdań jednostek sektora finansów publicznych w zakresie operacji finansowych
• Krajowy Standard Rachunkowości nr 10 pt. „Umowy o partnerstwie publiczno-prywatnym oraz umowy koncesji na roboty budowlane lub usługi" (Dz. Urz. Ministra Rozwoju i Finansów z 28 lipca 2017 r. poz. 142) 

OBJAŚNIENIA PRZEPISÓW PRAWNYCH

• Pismo sekretarza stanu w Ministerstwie Finansów w sprawie wpływu umów PPP na dług publiczny, 10 marca 2011 r. (PDF 40 KB)
• Pismo Ministra Finansów z dnia 14 marca 2011 r. w sprawie zgodności rozporządzenia z dnia 23 grudnia 2010 r. z Konstytucją RP (PDF 639 KB)
• Objaśnienia podatkowe z 1 grudnia 2017 r. - Rozliczenia w zakresie podatku od towarów i usług, podatku dochodowego od osób prawnych oraz podatku dochodowego od osób fizycznych  transakcji realizowanych w ramach umów o partnerstwie publiczno-prywatnym  (PDF 235 KB ) 

ARCHIWUM:

• Ustawa z 9 stycznia 2009 r. o koncesji na roboty budowlane lub usługi (PDF 170 KB) 
  Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 13 stycznia 2015 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o koncesji na roboty budowlane lub usługi
• Ustawa z dnia 19 grudnia 2008 r. o partnerstwie publiczno-prywatnym (PDF 3,49 MB)

Regulacje unijne:

• Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/23/UE z dnia 26 lutego 2014 r. w sprawie udzielania koncesji  (PDF 656 KB)
• Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/24/UE z dnia 26 lutego 2014 r. w sprawie zamówień publicznych, uchylająca dyrektywę 2004/18/WE  (PDF 1,63 MB)
• Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/25/UE z dnia 26 lutego 2014 r. w sprawie udzielania zamówień przez podmioty działające w sektorach gospodarki wodnej, energetyki, transportu i usług pocztowych, uchylająca dyrektywę 2004/17/WE  (PDF 1,24 MB)
• Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2015/1076 z dnia 28 kwietnia 2015 r. ustanawiające na mocy rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1303/2013 dodatkowe przepisy dotyczące zastąpienia beneficjenta i stosownych obowiązków oraz minimalne wymogi, które mają być zawarte w umowach partnerstwa publiczno-prywatnego finansowanych z europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych (PDF 214 KB)
• Rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2015/207 z dnia 20 stycznia 2015 r. ustanawiające szczegółowe zasady wykonania rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1303/2013 w odniesieniu do wzoru sprawozdania z postępów, formatu dokumentu służącego przekazywaniu informacji na temat dużych projektów, wzorów wspólnego planu działania, sprawozdań z wdrażania w ramach celu „Inwestycje na rzecz wzrostu i zatrudnienia”, deklaracji zarządczej, strategii audytu, opinii audytowej i rocznego sprawozdania z kontroli oraz metodyki przeprowadzania analizy kosztów i korzyści, a także zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1299/2013 w odniesieniu do wzoru sprawozdań z wdrażania w ramach celu „Europejska współpraca terytorialna”
• Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) nr 480/2014 z dnia 3 marca 2014 r. uzupełniające rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1303/2013 ustanawiające wspólne przepisy dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego, Funduszu Spójności, Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich oraz Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego oraz ustanawiające przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego, Funduszu Spójności i Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego
• Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1303/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. ustanawiające wspólne przepisy dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego, Funduszu Spójności, Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich oraz Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego objętych zakresem wspólnych ram strategicznych oraz ustanawiające przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego i Funduszu Spójności oraz uchylające rozporządzenie Rady (WE) nr 1083/2006 (PDF 1,95 MB)
• Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 549/2013 z dnia 21 maja 2013 r. w sprawie europejskiego systemu rachunków narodowych i regionalnych w Unii Europejskiej (PDF 10,55 MB)
• Komunikat Komisji dla Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego oraz Komitetu Regionów w sprawie partnerstw publiczno-prywatnych oraz prawa wspólnotowego dotyczącego zamówień publicznych i koncesji z 15 listopada 2005 r. (PDF 263 KB)  Niniejszy komunikat prezentuje opcje dotyczące polityki w omawianej dziedzinie, w celu zapewnienia ppp skutecznej konkurencji, unikając niepotrzebnego ograniczania elastyczności niezbędnej do opracowania nowatorskich i często złożonych projektów.
• Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego oraz Komitetu Regionów z dnia 19 listopada 2009 r. w sprawie zwiększania znaczenia partnerstw publiczno-prywatnych (PDF 240 KB)
• Komunikat wyjaśniający Komisji w sprawie stosowania prawa wspólnotowego dotyczącego zamówień publicznych i koncesji w odniesieniu do zinstytucjonalizowanych partnerstw publiczno-prywatnych (ZPPP) z dnia 5 lutego 2008 r. (PDF 191 KB)   W niniejszym komunikacie wyjaśniono, w jaki sposób należy (w opinii Komisji) stosować przepisy wspólnotowe dotyczące zamówień publicznych i koncesji w odniesieniu do tworzenia ZPPP i jego działalności.
• Komunikat Komisji Europejskiej z dnia 29 kwietnia 2000 r. w sprawie interpretacji przepisów dotyczących udzielenia koncesji na podstawie prawa wspólnotowego (PDF 102 KB)
• Wytyczne Komisji w sprawie udanego Partnerstwa Publiczno-Prywatnego (PDF 1,05 MB)  Wytyczne dotyczące udanego Partnerstwa Publiczno-Prywatnego opublikowane przez Komisję Europejską, Dyrektoriat Generalny ds. Polityki Regionalnej, w styczniu 2003 r.
• Rezolucja Parlamentu Europejskiego w sprawie partnerstw publiczno-prywatnych oraz prawa wspólnotowego w zakresie zamówień publicznych i koncesji (20062043 (INI)) z dnia 26 października 2006 r. (PDF 67 KB)  Rezolucja wyraża stanowisko Parlamentu Europejskiego w kwestii możliwości wyboru i zatrudniania prywatnych partnerów przy udzielaniu publicznych zamówień budowlanych lub usługowych w formie ppp jako zamówienie publiczne lub jako koncesję.
• Zielona Księga Partnerstw Publiczno Prywatnych i prawa wspólnotowego w zakresie zamówień publicznych i koncesji, Komisja Wspólnot Europejskich Bruksela, 30.04.2004 r., COM (2004), 327 final (215 KB)
• Wytyczne Eurostatu, w zakresie rejestracji umów o poprawę efektywności energetycznej w rachunkach sektora instytucji rządowych i samorządowych.  Robocze tłumaczenie Głównego Urzędu Statystycznego we współpracy z Ministerstwem Rozwoju Wytycznych opracowanych przez Komisję Europejską – Eurostat , wrzesień 2017 (PDF 133 KB)
• Eurostat Treatment of Public-Private Partnerships Purposes, Methodology and Recent Trends 
• Manual on Government Deficit and Debt, Implementation of ESA 2010, 2014 edition
• Główny Urząd Statystyczny przygotował tłumaczenie robocze trzech rozdziałów znowelizowanego w 2014 r. „Podręcznika deficytu i długu sektora instytucji rządowych i samorządowych. Implementacja ESA2010”: VI. 1 Leasing, licencje i koncesje (PDF 110 KB), VI.3 Kontrakty z jednostkami spoza instytucji rządowych i samorządowych związane ze środkami trwałymi (PDF 94 KB) VI.4 Partnerstwo publiczno-prywatne (PPP) (PDF 168 KB)
• New decision of Eurostat on deficit and debt, Treatment of public-private partnerships, Eurostat, 2004  (PDF 48 KB)

Dokumenty COCOF (Komitet Koordynujący Fundusze)

• Wytyczne dla projektów generujących dochód, 30.11.2010 r. (PDF 145 KB) 
• Wytyczne dla dużych projektów, 1.07.2010 r. (PDF 79 KB)